Sprawdź, czy możesz prowadzić działalność gospodarczą w Polsce

Jeśli jesteś osobą pełnoletnią, możesz samodzielnie prowadzić firmę jednoosobową. Ponosisz pełną odpowiedzialność za swoje działania i masz zdolność do podejmowania decyzji.

Osoby niepełnoletnie, które chcą prowadzić własny biznes, w wielu sytuacjach muszą korzystać z pomocy swoich ustawowych przedstawicieli. Najczęściej będą to rodzice.

Obywatel Ukrainy może założyć w Polsce firmę jednoosobową, jeżeli:

• przebywa w Polsce legalnie oraz
• posiada numer PESEL.

Taka osoba może zarejestrować firmę jednoosobową w CEIDG.

CEIDG, czyli Centralna Ewidencja Działalności Gospodarczej jest elektronicznym rejestrem przedsiębiorców prowadzących działalność jednoosobową, którzy działają w Polsce.

Swój wpis w rejestrze możesz obsługiwać online, w Koncie Przedsiębiorcy na stronie Biznes.gov.pl – tu założysz firmę, zmienisz dane we wpisie, a także zawiesisz, wznowisz lub zamkniesz działalność gospodarczą.

PESEL to 11-cyfrowy numer, który pozwala na łatwą identyfikację osoby, która go posiada. Numer PESEL zawiera datę urodzenia, numer porządkowy, oznaczenie płci i liczbę kontrolną.

Przeczytaj o tym, kiedy obywatel Ukrainy przebywa w Polsce legalnie.

Upewnij się, czy musisz rejestrować firmę

Działalność gospodarcza to zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Jeśli chcesz prowadzić taką działalność, musisz się zarejestrować w CEIDG, czyli w rejestrze przedsiębiorców prowadzących w Polsce jednoosobową działalność gospodarczą.

Jednak jeśli spodziewasz się, że przychody z twojej działalności będą niewielkie, to taką drobną działalność możesz prowadzić bez dodatkowych formalności – nie musisz się rejestrować jako przedsiębiorca.

Działalność nierejestrowa to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych, która nie wymaga rejestracji firmy.

Możesz prowadzić działalność nierejestrową, jeżeli:

• przychody z twojej działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 3010 zł, czyli twoje przychody w 2022 roku nie mogą przekroczyć 1505 zł)
• jesteś osobą fizyczną
• nie wykonujesz działalności w ramach spółki cywilnej
• nie prowadzisz działalności regulowanej, czyli takiej, która wymaga zezwoleń lub koncesji
• nie wykonywałeś działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy.

Przeczytaj więcej o działalności nierejestrowej.

Wybierz nazwę swojej firmy

Rejestrując się jako przedsiębiorca w CEIDG, musisz wskazać nazwę, pod którą będziesz działać. Nazwa musi zawierać co najmniej twoje imię i nazwisko podane w mianowniku (na przykład: Jan Kowalski).

Ważna jest kolejność – wpisując nazwę, najpierw podaj swoje imię, a później nazwisko.

Możesz dodać do imienia i nazwiska inne elementy, na przykład opisujące profil twojej działalności (Jan Kowalski Dorabianie Kluczy) czy wskazujące na miejsce jej prowadzenia. Takim dodatkowym elementem może też być twój pseudonim albo dowolne fantazyjne sformułowanie.

Pamiętaj! Jedna osoba fizyczna może mieć tylko jeden wpis w CEIDG. Nie możesz mieć zarejestrowanych kilku jednoosobowych firm na swoje nazwisko, ale pod jednym wpisem możesz prowadzić różne rodzaje działalności gospodarczej .

Przeczytaj więcej o nazwie przedsiębiorcy.

Zdecyduj, jaki adres firmy podasz w rejestrze

Swoją firmę możesz prowadzić w jednym lub wielu stałych miejscach, na przykład w punkcie usługowym, w biurze (w tym w biurze wirtualnym lub coworkingowym), we własnym mieszkaniu albo bez stałego adresu czy mobilnie (na przykład jeżeli wykonujesz usługi u klienta). Masz w tym zakresie pełną dowolność.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

• zgłosisz adres do doręczeń, czyli miejsce, w którym będziesz odbierać korespondencję dotyczącą twojej działalności gospodarczej
• zgłosisz adres stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli prowadzisz działalność w stałym miejscu
• zgłosisz dodatkowe stałe miejsca, w których działasz, jeżeli poza stałym miejscem prowadzisz na przykład filie, odziały, magazyny czy punkty przyjmowania zleceń.

Możesz wybrać opcję „brak stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej”, jeżeli nie prowadzisz działalności w stałym miejscu.

Ważne! Musisz posiadać tytuł prawny do każdej nieruchomości, której adres zgłaszasz do CEIDG. Tytułem prawnym do nieruchomości może być:

• prawo własności (współwłasności) nieruchomości lub lokalu mieszkalnego
• prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynków
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
• dzierżawa
• najem
• użyczenie.

Przeczytaj więcej o miejscu prowadzenia działalności.

Wybierz kod PKD

Przedsiębiorca, który rejestruje firmę, musi przypisać swoją działalność do określonego kodu w Polskiej Klasyfikacji Działalności, czyli wybrać kod PKD.

Kody są wykorzystywane w statystyce publicznej, ale mają też duże znaczenie praktyczne. Na przykład niektóre kody są powiązane z określonymi formami opodatkowania, obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracją VAT.

Wyszukaj taki kod, który najbardziej odpowiada temu, co chcesz robić. Wybierz jeden kod główny – związany z działalnością, która powinna ci przynosić największe przychody – i dowolną liczbę kodów dodatkowych.

Przeczytaj, jak wybrać kod PKD, lub skorzystaj z wyszukiwarki kodów PKD.

Sprawdź, czy potrzebujesz pozwolenia

Co do zasady przedsiębiorcy w Polsce mogą działać swobodnie. To znaczy, że nie potrzebują niczyjej zgody na prowadzenie konkretnej działalności.

Czasami jednak, aby prowadzić biznes, musisz mieć określone uprawnienia zawodowe, posiadać określony sprzęt lub mieć odpowiednie warunki lokalowe. Są też takie biznesy, które możesz prowadzić dopiero po uzyskaniu pozwolenia odpowiednich instytucji publicznych.

W tych przypadkach mogą ci być potrzebne: licencja, koncesja, zezwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej. Musisz się o nie postarać już po zarejestrowaniu firmy.

Przeczytaj więcej o działalności reglamentowanej.

Wybierz formę opodatkowania dochodów

Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, jesteś podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, czyli podatku PIT.

Do wyboru masz trzy formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej:

• na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawka podatkowa 17% i 32%)
• według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%)
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. To oznacza, że będziesz opodatkowany na zasadach ogólnych, jeżeli nie wybierzesz innej formy opodatkowania.

W przypadku skali podatkowej i stawki liniowej przedmiotem opodatkowania jest dochód, a w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty przychód.

Pamiętaj! Wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie zawsze będzie możliwy. Niektóre rodzaje działalności nie mogą być opodatkowane w ten sposób.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

We wniosku o wpis swojej działalności do CEIDG możesz poinformować, jaką formę opodatkowania wybierasz:

• opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej
• podatek liniowy czy
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Przeczytaj, jak wybrać optymalną formę opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej.

Sprawdź, czy musisz płacić VAT

VAT to podatek pobierany na każdym etapie obrotu towarami lub usługami. Jego wartość jest doliczana do każdej transakcji.

VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT i od tego, czy PIT rozliczasz na zasadach ogólnych, według stawki liniowej czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jako przedsiębiorca masz co do zasady obowiązek zarejestrować się do VAT.

Nie musisz się jednak rejestrować, gdy:

• twoja sprzedaż nie przekracza limitu 200 tys. zł rocznie
• sprzedajesz wyłącznie towary i usługi zwolnione z VAT.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

Do VAT rejestrujesz się na formularzu VAT-R. Musisz go złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT. Jeżeli masz już NIP, możesz to zrobić, rejestrując firmę w CEIDG.

Wybierz jeden z dwóch wariantów:

• rejestracja jako podatnik czynny
• rejestracja jako podatnik zwolniony – możesz, ale nie musisz składać formularza VAT-R.

• Sprawdź, kiedy możesz nie płacić VAT.

Zdecyduj, jak prowadzić księgowość

Przedsiębiorcy muszą prowadzić dokumentację rachunkową, w skład której wchodzą: faktury, rachunki, ewidencje.

Pozostali przedsiębiorcy mogą prowadzić księgowość w formie:

• uproszczonej – w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w ewidencji przychodów przy ryczałcie
• pełnej – w księgach rachunkowych.

Pamiętaj! Możesz zlecić prowadzenie księgowości zewnętrznemu podmiotowi, na przykład biuru rachunkowemu.

Przeczytaj więcej o formach księgowości w firmie i sprawdź, czy musisz ewidencjonować sprzedaż na kasie fiskalnej.

Wybierz rachunek bankowy dla swojej firmy

Przedsiębiorcy mogą wykorzystywać w działalności gospodarczej rachunek firmowy lub swój rachunek prywatny – musi być to jednak rachunek, który ma tylko jednego posiadacza.

Rachunek bankowy jest tym ważniejszy, że nie każdą transakcję można przeprowadzić gotówką.

Zgodnie z przepisami przedsiębiorca nie może dokonywać płatności gotówkowych, jeśli:

• stroną transakcji jest inny przedsiębiorca (transakcja B2B) oraz
• jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15 tys. zł, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności.

Jeśli dokonujesz takich transakcji, musisz mieć rachunek bankowy.

Będziesz go też potrzebować, żeby opłacać podatki lub składki ZUS. Wyjątkiem są mikroprzedsiębiorcy (czyli firmy, które co najmniej w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniały mniej niż 10 pracowników i osiągnęły roczny obrót netto nieprzekraczający 2 milionów euro) – mogą opłacać składki ZUS i podatki na poczcie.

Rachunek firmowy (a nie prywatny) będzie ci potrzebny, jeśli:

• jesteś podatnikiem VAT – tylko numery firmowych rachunków bankowych są publikowane w Wykazie podatników VAT, czyli na Białej liście podatników VAT
• dokonujesz transakcji z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

We wniosku o wpis działalności do CEIDG podaj numer rachunku bankowego, którym będziesz się posługiwać. Na ten rachunek otrzymasz zwrot podatku z urzędu skarbowego. Jeśli jest to rachunek firmowy, a ty jesteś podatnikiem VAT, ten rachunek znajdzie się na Białej liście podatników VAT.

Przeczytaj więcej o:

• białej liście podatników VAT
• mechanizmie podzielonej płatności
• płatnościach gotówkowych i bezgotówkowych.

Sprawdź, jakie składki zapłacisz do ZUS

Jako przedsiębiorca musisz rozliczać i opłacać do ZUS składki za siebie na:

• ubezpieczenia społeczne, z których obowiązkowe są: ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne jest ubezpieczanie chorobowe
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
• ubezpieczenie zdrowotne.

Ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy

Osoby, które dopiero zaczynają działalność gospodarczą, mogą korzystać z Ulgi na start. Ulga zwalnia cię z płacenia składek na:

• ubezpieczenia społeczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe
• Fundusz Pracy
• Fundusz Solidarnościowy.

Po 6 miesiącach możesz skorzystać z kolejnej możliwości obniżenia składki i przez 24 miesiące płacić obniżone składki od preferencyjnej podstawy.

Jeśli nie masz prawa do ulg, musisz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Składka zdrowotna

Wysokość składki zdrowotnej będzie zależała od wybranej przez ciebie formy opodatkowania i od wysokości dochodów.

Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej albo podatkiem liniowym zapłacą składkę proporcjonalną do dochodu. Przedsiębiorcy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – w wysokości uzależnionej od wielkości uzyskiwanych przychodów.

Chcesz sprawdzić, ile może wynieść twoja składka zdrowotna? Skorzystaj z kalkulatora składki zdrowotnej ZUS.

Przeczytaj więcej o składce zdrowotnej.

Zgłoszenie do ZUS

Do ZUS zgłaszasz się:

• jako płatnik składek
• jako ubezpieczony.

Do ubezpieczenia w ZUS powinieneś zgłosić siebie, członków swojej rodziny czy pracowników i osoby współpracujące. Zrób to w trakcie rejestracji firmy w CEIDG albo bezpośrednio do ZUS – w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia działalności.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

ZUS wpisze cię do rejestru płatników składek automatycznie, na podstawie twojego wpisu w CEIDG. ZUS będzie ewidencjonował informacje o twoich rozliczeniach na koncie płatnika. Prześle również informację o numerze rachunku składkowego w ZUS na twój adres do korespondencji.

Do ubezpieczeń w ZUS zgłaszasz się na specjalnych formularzach. System zada ci odpowiednie pytania i wygeneruje te formularze na podstawie twoich odpowiedzi.

Przeczytaj:

• jakie składki ZUS płaci przedsiębiorca
• kto może korzystać z Ulgi na start
• kto może płacić obniżone składki od preferencyjnej podstawy.

Zdecyduj, czy potrzebujesz pełnomocnika

Pełnomocnik to osoba, która będzie upoważniona do działania w twoim imieniu, zgodnie z zakresem udzielonego pełnomocnictwa. Możesz ustanowić więcej niż jednego pełnomocnika. Pełnomocnik może na przykład: zawierać umowy, przyjmować płatności czy reprezentować cię przed urzędem lub sądem.

Pamiętaj! Jeżeli chcesz, aby pełnomocnik zajmował się sprawami podatkowymi, musisz mu udzielić pełnomocnictwa podatkowego.

Co załatwisz, zakładając firmę online na Biznes.gov.pl

Zgłoś pełnomocnika, rejestrując swoją firmę. Jeśli twój pełnomocnik będzie wpisany w CEIDG, to nie musisz dostarczać dokumentu pełnomocnictwa za każdym razem, kiedy to on załatwia twoją sprawę w urzędzie. Nie będziesz też płacić opłaty skarbowej za pełnomocnictwo – w rejestrze są widoczne wszystkie dane ustanowionych pełnomocników, wraz z informacją o zakresie udzielonego pełnomocnictwa.

Przeczytaj:

• więcej o pełnomocniku przedsiębiorcy wpisanym do CEIDG
• jak ustanowić pełnomocnika do spraw podatkowych.

Zarejestruj firmę online

Na Biznes.gov.pl założysz firmę online, korzystając z elektronicznego kreatora wniosku.

Wystarczy, że zaznaczysz opcje, które cię dotyczą, lub wpiszesz dane, o które zapyta kreator, a system sam przygotuje wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców oraz zgłoszenie do ZUS, GUS i urzędu skarbowego.

Pamiętaj! Mając konto na Biznes.gov.pl, możesz online zmienić dane we wpisie do CEIDG, zawiesić, wznowić i zakończyć działalność gospodarczą.

Przeczytaj, co daje konto na Biznes.gov.pl i korzystaj z ułatwień w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej.

Żeby zarejestrować firmę na Biznes.gov.pl, musisz mieć profil zaufany. Profil zaufany to bezpłatne narzędzie do kontaktów z administracją publiczną (urzędami, ministerstwami). Może go założyć każdy, kto ma numer PESEL i pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Przed rozpoczęciem rejestracji online, przygotuj dane, o które będziesz pytany lub pytana. We wniosku o wpis do rejestru musisz podać:

• imię, nazwisko, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia
• rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości
• PESEL
• wszystkie posiadane obywatelstwa
• adres zamieszkania i inne adresy związane z zakładaną działalnością gospodarczą
• nazwę zakładanej działalności gospodarczej
• nazwę skróconą
• kody PKD
• liczbę pracowników, których planujesz zatrudnić
• datę rozpoczęcia działalności
• informacje o ubezpieczeniu w ZUS, KRUS lub za granicą
• dane urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce twojego zamieszkania.

Ważne! Jeśli nie masz NIP ani REGON, to twój wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców będzie jednocześnie wnioskiem o ich nadanie. NIP i REGON zostaną automatycznie uzupełnione w twoim wpisie. Zmiany pojawią się w ciągu 30 dni.

ZAŁÓŻ FIRMĘ ONLINE

Chcesz zapytać o:

• rejestrację firmy lub obowiązki przedsiębiorcy: skontaktuj się z naszym Centrum Pomocy, które działa od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 17:00
• podatki: skontaktuj się z Krajową Informacją Skarbową – telefonicznie lub przez chat. Infolinia działa od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 18.00, tel.: 801 055 055 lub 22 330 03 30. Czat z konsultantem jest dostępny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00
• ubezpieczenia społeczne lub składki ZUS: skontaktuj się Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS. Infolinia jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 18:00, tel.: 22 560 16 00.

Pamiętaj, że konsultanci nie mogą udzielać indywidualnych porad dotyczących działalności gospodarczej, na przykład w zakresie wyboru formy opodatkowania. W tym zakresie pomogą ci księgowi i doradcy podatkowi.

Czy prawo wymaga, aby konto było koniecznie firmowe tj. inne od osobistego? Taki wymóg pojawił się w związku z wprowadzeniem Białej listy VAT – transakcje B2B powyżej 15 000 zł powinny być (pod rygorem sankcji) realizowane wyłącznie na wskazane konta firmowe. Ponadto regulaminy niektórych banków zabraniają korzystania z kont osobistych do prowadzenia działalności gospodarczej.